Üye olmak için burayı tıklayın, yazılar doğrudan posta kutunuza gelsin (kişisel bilgileriniz gizli tutulur)

“Güneş gibi ol şefkatte,merhamette/Gece gibi ol ayıpları örtmekte/Akarsu gibi ol keremde,cömertlikte/Ölü gibi ol öfkede, asabiyette/Toprak gibi ol tevazuda,mahviyette/
Ya olduğun gibi görün,ya göründüğün gibi ol.

Mevlana

Geride bıraktığımız 2017 yılı içinde ardı ardına patlayan kalite kontrol skandalları saygın bir çok Japon firmasının prestijini yerle bir etti. Aralık ayının son haftasında açıklanan bir ankete göre  2017’ye damga vuran 10 büyük kabahatin 6’sı, ismi ve cismi büyük şirketlerin muayene evraklarında yaptıkları sahteciliklerle veya yalan beyanlarla ilgili. Anket, yılın ilk 10 ayını kapsadığı için Kasım ve Aralık aylarında açığa çıkan ve bu yüzden değerlemeye girmeyen Mitsubishi Materials gibi, Toray gibi itibarı yüksek firmalarda olan vakıalar bu listeye dahil değil.

<<2017 yılının en kötü kabahatı bir siyasetçi tarafından işlendi>>

Ancak “2017’nin en çok ses getiren 10 kabahati” sıralamasında birincilik açık farkla siyasi bir rezaletin oldu: İktidardaki Liberal Demokrat Parti eski milletvekili Mayuko Toyoda’nın sekreterine uyguladığı mobbing. Japonya’nın en prestijli eğitim kurumu Tokyo Üniversitesi’nin hukuk fakültesinden mezun, ABD’deki Harvard Üniversitesi’ne de devam etmiş, devlet bürokrasisinde kariyer sahibi bir elit bürokrat ve Japon kadınlarının meclisteki az sayıdaki temsilcilerinden biri olan Mayuko Toyoda’nın bugüne kadar  bilinmeyen yüzü Haziran ayında haftalık Shuukan Shincho dergisi tarafından ifşa edildi.

Skandala konu olan olaylar zinciri görünüşte milletvekilinin arabasını süren erkek sekreterin yolu 50 metre uzatması sonucu patladı. Histeri krizine giren kadın milletvekili elemanına küfürler ve tehditler yağdırarak taciz etmeye başlamış. Duyduklarından can güvenliğinin tehdit altında olduğunu düşünen adam da bu konuşmaları kaydetmiş ve basına sızdırmış.

Youtube üzerinden de dinlenebilen tapelerde 42 yaşındaki Mayuko Toyoda kendisinden 10 yaş büyük sekreterinin yaptığı basit bir hatadan dolayı adama “yok be, yok artık be” “rezil etme beni daha fazla, kızdırma lan misafirlerimi” diye avazı çıktığı kadar bağırıyor; “kel herif, geri zekalı salak” gibi küfürler, hakaretler ediyor; hatta bir ara ruh hastası gibi, sakin bir sesle “ölsene sen, insanlığa hiç bir katkın yok, değersiz herif boşuna yer kaplıyorsun gebersene” diye taciz ediyor; işi daha da ileri götürerek şarkı söylermiş gibi bir melodi tutturup “senin kızını gebertiverseem, ama öyle yapmak istememiştiiim demekle aynı şey gibiii” diye  psikopatça tehditler savuruyor. Bir televizyon programında iddia edilediğine göre yardımcısı yolunu şaşırınca sinir krizine giriyor ve arka koltuktan adamı defalarca -hem de araba seyir halinde iken- tekmeliyor.

Tapeler ortalığa saçılınca iktidar partisi önce işin üstünü örtmeye çalıştı. Şoförün otoyola tersten girdiğini bu yüzden korkan Mayuko hanımın panik yaşamış olabileceği gibi açıklamalar yaptılar ama medya koku almıştı bir kere. Muhabirler işin üzerine gittiler, otoyola falan çıkmadıklarını buldular, insanlar sorular sormaya başladı. Skandalın büyümesi üzerine Mayuko Toyoda bunalıma girdim diyerek bir sinir hastalıkları kliniğine yattı ( burada bir parantez açıyorum, Japonya’da böyle bir durumda yapılan ilk iş bir kliniğe yatmak- bu yolla basından kaçabiliyorlar). Daha sonraki aylarda da konu küllenmeyince partisi Toyoda’yı kovdu ve Ekim ayında yapılan erken seçimde aday göstermedi. Milletvekilliği böylece sona erdi.

Minnoş ve hanım hanımcık tavırları ile sempati toplayan, eğitimi, aile yapısı, dışarıya verdiği imajı pırıl pırıl Mayuko Toyoda’nın hikayesini okurken ve avazı çıktığı kadar bağırdığı o tapeleri dinlerken hayretimi gizleyemedim. 30 yıldır Japonya’dayım. Benzer durumlara seyrek de olsa şahit oldum. Bu kadın Japonya’nın en ayrıcalıklı gurubuna aitti. Elit bir kariyeri parlak bir siyasi geleceği vardı, halk kendisinden çok şey bekliyordu. Bu hırs bu öfke, bu çirkinlik neden diye düşündüm.

Solda Makiko Toyoda’nın seçim afişi, sağda skandal ortaya çıktıktan sonra bir basın toplantısında ağlarken

Yorumculara göre bir kaç yıl dinlendikten sonra yeniden siyasete atılabilirmiş. Bence bu hanım önce Mevlana’yı okusun. Güç, mevki ve ayrıcalık sahibi olanların şefkatte ve merhamette güneş gibi, hataları ayıpları örtmekte gece gibi, en önemlisi öfkede ve asabiyette bir ölü, tevazuda ise toprak gibi olmaları gerektiğini en azından anlamaya çalışsın. Ancak o zaman huzur bulabilir, mutlu olabilir ve insanlara faydalı işler yapabilir.

<<Japon şirketlerinde kurumsal kontrol depremi>>

Japonya’nın belli başlı gazetelerine de haber olan 2017’nin 10 büyük kabahatı listesinde iki, üç, altı, sekiz, dokuz ve onuncu sıraları aynı tipteki kurumsal skandallar aldı. Dev Japon şirketlerinin kalite verileri ile oynadıkları, belgelerde sahtecilik yaptıkları ortaya çıktı. Kimi zaman resmi bir denetlemede, bazen şirket içinden yapılan bir ihbar, veya dedikodularan ayyuka çıkması sonucu firmanın bizzat kendisinin yaptırdığı denetimlerde farkına varılan skandallar şunlar:

Kobe Çelik: Yıllık satışları 15 milyar ABD dolarından fazla olan yüz yıllık bir Japon markası. Firma dünya genelinde aralarında Boeing, Toyota gibi müşterilerin de bulunduğu 500 firmaya tedarik ettiği çelik levhaların teknik verileride oynama yaptığını açıkladı. Muayenesi tamamlanmamış ürünlerin sevkiyatını yapmışlar. Firma mahkemelik oldu. Davalar devam ediyor. Hisse senetleri bir ara %50 değer kaybetmişti ama kaybettiklerinin yarısını geri aldı. Kobe Çelik skandalı 10 büyük kabahat listesinde ikinci.

Nissan: Sıralamadaki üçüncü kabahat. Toyota’dan sonra Japonya’nın ikinci büyük otomobil üreticisi olan bu firmanın bazı araba muayenelerini 1980’li yıllardan beri teknik yeterliliği olmayan işçilere yaptırttığı ortaya çıktı. Skandalın patlamasında sonra Nissan 30 modeli kapsayan tam 1 milyon 160bin aracını geri çağırdı. Altı fabrikasında üretimi bir süre durdurdu.

Subaru: Benzer bir skandal gene bir otomobil üreticisi olan Subaru’da patladı. Bu şirket de 30 yıl boyunca bazı muayene ve testlerin kalifiye olmayan elemanlarca yapıldığını açıkladı. Subaru 400.000 aracını geri çağırdı, 177 milyon dolar zarar yazdı. 10 büyük kabahat sıralamasında 9uncu sırayı aldı

Toshiba: Kabahat listesinde altıncı sırayı bilanço açıklamalarını defalarca erteleyen Toshiba aldı. Çok değil daha iki yıl öncesine kadar 190bin çalışanı, 60 milyar dolar cirosu olan bu devasa şirket nükleer işkolundaki beklenmedik zararlar ve bir dizi muhasebe skandalı sonrasında batma noktasına gelmiş, iflastan elindeki varlıkları satarak kurtulmuştu. Toshiba hakkında daha önce yazmıştım.

<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<

“Toshiba skandalı hakkında bilinmesi gereken 10 nokta”<–tıklayın okuyun

“Vestel Toshiba’yı satın mı alıyor” <— tıklayın okuyun

>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>

Yamato Transport ve Takata: Japonya’nın en büyük lojistik firması Yamato’nun fiyatlarına zam yaparken çalışanlarının fazla mesai ücretlerini ödememesi 8inci, 2012 yılında emniyet kemeri verilerinde oynadığı ortaya çıkan ve ölümlü kazaların ardından ABD’de açılan davalar sonucu iflas eden Takata firmasının durumu da 10uncu büyük skandal olarak tarihteki yerlerini aldılar. Skandal ortaya çıktıktan sonra Yamato firması 47.000 çalışanına 175 milyon dolarlık fazla mesai ödemesi yaptı (işçi başına yaklaşık 4000 dolar).

<<Mitsubishi ve Toray firmaları da sahtecilik yapmış>>

Yılın son iki ayında patlak veren iki skandal yukarıda bahsettiğim anket süresi içinde ortaya çıkmadığı için 2017 sıralamasında gözükmedi ama Japonya’nın en itibarlı firmaları arasında olan Mitsubishi ve Toray’in de benzer kalite kontrol ve muayene sahteciliğine soyunduklarını gösterdi.

2016 yılında Mitsubishi grubu bünyesindeki otomobil firması Mitsubishi Motors’un belgelerde sahtecilik yaptığı ortaya çıkmıştı. 2017 yılının son aylarında da Mitsubishi grubunun güzide şirketlerinden Mitsubishi Materials’ın kalite kontrol verilerinde sahtecilik yaptığı ortaya çıktı.

Son olarak da Aralık ayının başında bindiğimiz uçaklardan, arabamızdaki lastiklere, kullandığımız iç çamaşırlarından trenlerdeki fiber elyaflara kadar bir dizi malzemenin üreticisi Toray’in güçlendirme malzemelerinin kalite kontrol verileri ile oynadığı ve sahtecilik yaptığı ortaya çıktı. Türkiye’deki TUSIAD’ın Japonya’daki muadili olan KEIDANREN adlı Japon Sanayici ve İşadamları Derneği’nin şimdiki başkanı Sakakibara evrak sahteciliğinin vuku bulduğu yıllarda bu şirketin yönetim kurulu başkanı idi.

Hatırlıyorum, Mitsubishi Materials skandalı ortaya çıktığı zaman “ister misin şimdi de Toray’da bir sahtekarlık ortaya çıksın” diye düşünmüş, sonra da kendi kendime “yok artık” demiştim.

Bütün bu şirketler Japonya’da ve dünyada birinci sınıf sayılan firmalar. Bunların çoğuna bizzat ben portföy yatırımı yaptım, defalarca yöneticileri ile görüştüm, fabrikalarını ziyaret ettim. Bu sorunların kapatılmadan üstüne gidilmesi takdir edilecek bir durum olsa da evrak tahrifatı bir suç. Bu durumun bu kadar geç gün ışığına çıkması bir zayıflık. Bu zayıflığın ardında da kurumsal zaaf var. Japon firmalarında işler güven üzerine yürür ama bu güvenin kontrol edildiği mekanizmalar zayıftır. Japon işçilerinin özverileri iyi kalitenin önemli bir girdisi ve güvencesi. Fakat şirketler elemanlarına fazla iş yüklüyor, verimliliğe önem vermiyorlar. Kurumsal denetim mekanizmaları olmayınca da halka bir yerinden kopuveriyor.

Bu skandalları daha iyi anlamak için Japon şirketleri hakkında eksik ya da yanlış bilinen 10 şey başlıklı yazıyı okumanızı tavsiye ederim.

Neden Japon firmaları böyle başı boş yönetiliyor? Japon şirketlerini kim yönetiyor yazısında bazı ip uçları verilmiş. Tıklayın okuyun.