Japon firmaları 2016’da rekor sayıda şirket satın aldı

by Erol Emed

Üye olmak için burayı tıklayın, yazılar doğrudan posta kutunuza gelsin (bilgileriniz gizli tutulur)

Japon firmaları geçen yıl yurtdışında 635 şirket satın alarak yeni bir rekor kırdılar. M&A danışmanlık şirketi Recof tarafından derlenen verilere göre Japonlar bu satın almalara toplam 10.4 trilyon Japon Yen’i ödediler. Bu rakam yaklaşık 100 milyar ABD Doları’na karşılık geliyor. Harcanan miktar 2015 yılında gerçekleşen 11.2 trilyon Yen seviyesinden %7.2 daha az olsa da, satın alınan işletme sayısı 2015’e göre %13.4 arttı ve bir rekor kırdı.

Yılda ortalama 220 iş günü olduğunu varsayarsak Japonlar her gün 3 yabancı şirketi satın almış oluyorlar.

Toplam ödenen miktarın %40’ı iki firmanın cebinden çıktı

Her M&A eşit değil. 2016 yılında harcanan 10.4 trilyon Yen’in %30’luk kısmı tek bir şirket tarafından yapıldı. Softbank İngiliz ARM Holdings’i Temmuz ayında 3.3 trilyon Yen’e (32 milyar ABD Doları) satın aldı. Bu birleşme kararının Türkiye’nin gözde tatil beldesi Marmaris’de olması bizim açımızdan ilginç bir detay. Bu konuyu blogda işlemiştim. Burayı tıklayarak okuyabilirsiniz. Türkiye bu işlemden yenilen yemeğin bedeli ve garsonlara verilen bahşişin dışında hiç bir şey kazanmadı o ayrı bir konu.

Bir başka büyük montanlı M&A’yi de Asahi Holdings İngiliz SAB Miller birasının Avrupa ve Orta Doğu’daki 5 ülkedeki haklarını 1.1 trilyon Yen’e (yaklaşık 10 milyar Dolar) satın alarak yaptı.

Bu şirket satın almaları Japon sermayesinin yurt dışına çıkışı demek. Bu anlamda Japonlar en fazla yatırımı ABD’ye yaptılar. Onu Asya izledi. Avrupa üçüncü.

Asya kökenli şirketler Japon firmalarını satın aldı

Geçen yıl yabancılar da Japonya’da şirket alımları yaptılar. Recof’un Nikkei gazetesinde yayınlanan verilerine göre 201 Japon şirketi 2.56 trilyon Yen’e el değiştirmiş. Harcanan miktar da bir önceki yıla göre tam 2.5 misli artmış. Çinli yatırım şirketi Tencent’ın Softbank Grup şirketlerinden biri olan ve “Clash of Clans” oynunun yaratıcısı olan Supercell şirketini 8.6 milyar ABD Dolarına satın alması ile, Hon Hai firmasının iflas eden Japon TV ve beyaz eşya üreticisi Sharp’ı bünyesine katması dikkat çeken yatırımlar. Bu hesaba göre Japonya’ya gelen Asya kaynaklı yatırımlar bir önceki yıla göre %23.4 artarak ilk kez 1 trilyon Yen seviyesini geçti.

Yurt içi M&A’de vardı

Japonlar paralarının büyük bölümünü yurt dışında şirket alarak değerlendirdilerse de yurt içi M&A anlaşmaları da 1816 şirkete ulaşmış. Toplam harcanan miktar ise 3.6 trilyon Yen. Nisan ayında ortaya çıkan bilanço skandalında sonra varlıklarını satışa koyan Toshiba’nın Medikal bölümünü Canon almıştı. FujiFilm tarafından satın alınan Wako Saf Kimya Sanayi Japonya içinde dikkat çeken M&A’ler.

Türkiye’ye düşen pay sadece binde 3!

Yatırım yapan Japon firması	Miktar(milyar Yen)	Satın alınan Türk firması
Ajinomoto	7.4	Bizim Mutfak
Kansai Paint	11.5	Polisan
Nippon Ham	8.2	Ege-tav
Mitsui		Inventram

Japon M&A furyasından Türkiye’nin payına ne yazık ki sadece 30 milyar yen kadar bir miktar düştü. Toplamın binde 3’üne karşılık geliyor. Aslında gerçek rakam daha da düşük. Ajinomoto ile Yıldız Holding arasındaki anlaşmanın parası 2017 yılında ödenecek. Keza Nippon Ham’ın Ege-Tav’ı alacağı 2014 yılının Aralık ayında ilan edilmiş. Kansai Paint Polisan birleşmesi yeni sayılır. Ama Kansai Paint’in 2007 yılında Akzo Nobel’in otomotiv boya işkolunu satın aldığını düşünürsek aslında kararı daha önceden verilen bir işlem diye de görebiliriz. Bence geçen senenin en dişe dokunur ve önemli gelişmesi Mitsui’nin bir Koç Holding kuruluşu olan Inventram’a %30 ortak olması. Bu karar doğrudan bir sermaye transferini içermiyor ama Mitsui’yi Türkiye’nin yeni gelişen teknolojilerine yatırım yapan bir pozisyona sokuyor.

Japonların deyim yerinde ise “önlerine gelen her şirketi sorgusuz sualsiz satın aldıkları” bir dönemde neden Türkiye’ye yatırıma gelmedikleri sorusunun birinci cevabı terör ve güvenlik. Sadece Japon şirketleri değil Japonlar’da gelmiyor Türkiye’ye. Son iki yılda en fazla düşüş gösteren ikinci turist gurubu Japonlar oldu (burayı tıklayın okuyun). Yatırım yapan ve bir elin parmaklarına kadar bile ulaşmayan firmalar da zaten daha önce Türkiye’de yatırım yapmış insanlar. Yani memleketimizi biliyorlar ve sorunların üzerinden elbet geleceğimize inanıyorlar. Ama Türkiye, fazla bilmeyenler için gidilmemesi gereken bir yer oldu.

Benim üzerinde çalıştığım bir M&A’da terör yüzünden askıya alınmıştı. Tüm anlaşmalar imzalanmış, üretim yaptırılmış, Türk firması denetimden alnının akı ile çıkmıştı. Ama Japonlar güvenlik ve ekonomik nedenleri öne sürerek son dakikada bu işlemden vaz geçtiler. O zaman hatırlıyorum Türk firmasına yaptığımız ziyaretlerde benimle gelen Japon mühendislerin aileleri şirkete telefon edip “neden bizim oğlumuzu kocamızı tehlikeye atıyorsunuz” dediler diye duymuştum.

Ama tek neden güvenlik değil. Geçen hafta Japonya’nın tirajı en yüksek haftalık dergisi Shukan Bunshu’da Japon Başbakanı Abe’nin danışmanlarından birisi olduğunu tahmin ettiğim birinin yazısı çıktı. Kendisini tanımıyorum ama bir kaç kez DEIK toplantılarında uzaktan görmüşlüğüm var. “Türkiye Tehlikeli” başlığı ile kaleme aldığı yazısında ilginç bir noktaya dikkat çekiyor. İktidarın yıllar yılı Cemaat’e yakın işadamları ile iş yapılmasını teşvik ettiğini, şimdi ise araları bozulunca o kişileri tanıyan Japonları mimlediğine ima ederek serzenişte bulunuyor. Büyükelçilik’de veya herhangi bir yerde kartvizitlerini aldım diye ben de onlardan mı oldum diye soruyor. Bu şahsın yazısında başbakanlık konutunda yapılan bir görüşmeye atıfda bulunması ve yazının, bakanlar kurulunu ima ederek istihbaratının “Kabinenin İçinden” gibi bir köşe tanımlaması ile yayınlanması, ifade edilen görüşlere ayrı bir ağırlık veriyor.

Bir üçüncü neden de büyük montanlı M&A sayısının az olması. Türkiye’yi tanıyan ve gelebilecek Japon firmaları hep büyük firmalar. Bunlar yüksek miktarda para harcamak istiyorlar. Sonuçta 10 milyon dolarlık bir yatırıma harcanan emek ile 100 milyon dolarlık yatırıma harcanan emek aynı. Ülkemizde büyük montanlı M&A olasılığı çok olmadığı için alacak firma bulamıyorlar. Orta ölçekli Japon firmaları ise Türkiye’yi bilmiyor ve güvenlik sebeplerinden dolayı gelmeye korkuyor.

M&A furyası 2017’de de devam edecek

Türkiye bu sorunları aşacak, ama fazla geç kalmasın. Bu M&A furyası 2017’de de devam edecek. Recof global bir kriz olmaması durumunda 2006 yılında erişilen tarihi seviyeleri geçeceğine dikkat çekiyor. Japonya önümüzdeki yıl ABD’ye daha fazla yatırım yapacak çünkü yeni seçilen Başkan Donald Trump ithalat yerine yerel üretimi teşvik ediyor. “ABD’de satmak istiyorsan ABD’de üreteceksin” diyor. Bugün Japon otomotiv devi Toyota’yı uyardı. Meksika’ya yatırım yaparsan arabana yüksek vergi koyarım diyor. Aynı uyarıyı daha önce Ford’a yapmıştı Ford Meksika yatırımdan vaz geçti.

Softbank CEO’su Masayoshi Son Suudi Arabistan hükümeti ile beraber 100 milyar ABD doları büyüküğünde bir yatırım fonu kurdu. Bu fon son açıklanan verilere göre hedeflenen sınıra ulaşmış. Daha önce fonun yarısına yakın kısmını ABD’li şirketlere yatıracağını söylemişti. Kalan miktar teknolojide atılım yapan ülke ve firmalara gidecek. Keşke Mitsui’nin Inventram’a yaptığı türden bir yatırımı Softbank’ın fonu da yapsa.