Tıklayın yazılar posta kutunuza gelsin(üyelik bilgileri gizli tutulur)

“Acaba ABD, Kore (ve sonra Vietnam) savaşına endüstriyel üs olacak şekilde Japonya’yı kalkındırmak durumunda olmasaydı Japon ekonomisi bu denli çabuk kendine gelir miydi?”

Eric Hobsbawm, “Dünya Tarihi, 1914-1991: Aşırılıklar Çağı “

Dün öğlen yemeğinde masamıza 65-70 yaşlarında bir beyefendi yaklaştı. Türkçe konuştuğumuzu duymuş, tanışmak istemiş. Söylediğine göre uzun yıllar Türkiye’de önemli görevlerde bulunmuş. Sohbet ettik. Türkiye’deki son durumlar hakkında ne düşündüğünü sordum. Adını yazmamam kaydıyla görüşlerini paylaştı.

Durumu dikkatle takip ediyor. Ekonomide şimdilik bir sorun yok diye düşünüyor ama aksi veriler gelmeye başlarsa fikri değişebilir. Cumhurbaşkanı Gül ile Başbakan Erdoğan arasında bir güç savaşının olacağını ve Gül’ün kazanması halinde AK Parti’nin bölüneceğini, bu durumda Erdoğan’ın oy oranının %35’e düşeceğini ve siyasi istikrarın bozulacağını düşünüyor. “O zaman biz de Türkiye ile ilgili projelerimizi yeniden gözden geçirmek durumunda kalabiliriz” dedi. Yani yeni bir şey söylemedi. Bunlar zaten Türkiye’deki gazetelerde hergün yazılıyor.

Japonya yolsuzluktan çok çekti

Japonya yolsuzluk ve rüşvetin neredeyse olağan sayıldığı bir dönem geçirdi. Başbakanları ve bakanları özel şirketlerden ihale bağlantılı rüşvet aldılar. En meşhur skandal 1976 yılındaki Lockheed vakasıdır. Eski başbakan Kakuei Tanaka rüşvet yemişti. 1980’li yılların sonunda gene eski bir başbakan olan Yasuhiro Nakasone’nin adı Recruit skandalına karıştı. Bu skandal daha sonra Takeşhita hükümetini devirdi. İnşaat şirketlerinin hızlı büyüme döneminde politikacı ve bürokratlarla kurdukları saadet zinciri 1990’lı yıllarda çok kişinin başını yedi.

Global Legal Insights adlı kuruluş Japonya’da artık tarihe karışan rüşvet ve yozlaşmayı şöyle anlatmış:

“…yolsuzluklar savaş sonrası büyük bir ekonomik sıçrama yaşayan Japonya’da yaygın bir durumdu. Ekonomik büyüme politikacı-işadamı-elit bürokratlardan oluşan ve “demir-üçgen” diye bilinen grupların çıkarları üzerine inşa edilmişti. Gruplar arasındaki bu koordinasyon Japonya’yı dünyanın ikinci büyük ekonomisi yaptı ama aynı zamanda gizli ve paralel bir yapının da oluşmasına neden oldu. Bu yapı ortaya çıktığı zaman halkı şoke etmişti.”

Japonya’da rüşvetin ve yolsuzlukların önüne ancak 20 yılda geçildi. Hala var, ama eskisi gibi müsamaha gösterilmiyor. İşi sıkı tutuyorlar. Hediye vermek bile sakıncalı. Geçen Aralık ayında Tokyo belediye başkanı Inose’nin bir işadamından 50 milyon yen aldığı ortaya çıkmış, Inose bu paranın borç olduğunu iddia etmiş ama sonucta istifasını vermek zorunda kalmıştı.

Japon tarikatları ve cemaat

Japonlar cemaat tipi örgütlenmelere aşinadırlar. Zaten kültürel olarak da yatkınlar. Grup dayanışmasına, istişareye önem veriyorlar. Bu konuyu da kısaca konuştuk. İktidarın küçük ortağı olan Yeni Komeito adını değiştirmeden önce Soka Gakkai cemaati ile organik bağ içindeydi. Şimdi gönül bağını sürdürüyor ama politikalarını ve parasal kaynaklarını etkilemediğini savunuyor.

Soka Gakkai Japonya’daki en büyük budist tarikatı. Pasifist ve hümanist yaklaşımları ve topluma verdikleri hizmetler nedeni sadece Japonya içinde değil tüm dünyada saygınlık ve mürit kazanmış. Okulları, gazeteleri, iktisadi kuruluşları var. Tüm ülkede ve uluslararası alanda örgütlüler. Siyasette de etkililer. Geçmişte siyasete olan müdaheleri tepki çektiği için en azından görünüşte New Komeito ile organik bağları artık yok. Sempatizan olarak siyasi faaliyet gösteriyorlar.

Öğle yemeği sohbetimizin sonunda yanımdaki misafirim bu 60-70 yaşlarındaki beye Türkiye’ye olan Japon yatırımlarının devam edip etmeyeceğini sordu. O da gülerek “Biz Japonları bilirsiniz tek tek değil elele tutuşup hep beraber atlarız. Türkiye artık Japonya’nın görüş alanına girdi ya bundan sonra çok gelen olacaktır” dedi. Yolsuzluk olaylarını ve din-siyaset çalkantılarını bir şekilde aşacağımızı düşünüyor olmalı.

Bu laftan sonra hep beraber gülüştük. Ardından izin istedi ve masasına döndü.