Bugün 3 Şubat, Japonya’da Setsubun (節分) festivali. Setsu-bun’un kelime anlamı “mevsim dönümü”. Yarın “Yeni Bahar” (ilk bahar) mevsimine girilecek. Bugün kışın son günü.

Geleneksel olarak Japonlar bugün kurutulmuş bakla tanelerini evlerinin, tapınaklarının dört bir yanına atarlar. Efsaneye ya da inanışa göre şeytana atılır bunlar. Evin içinden, yaşanılan yerden tüm kötülüklerin, zorlukların, hastalıkların simgesi olan şeytan kovulur. İyilik, güzellik, bolluk ve bereket davet edilir.

Setsubun’da atmak için özel bakla taneleri üretilir ve satışa sunulur. Aile bireyleri bunları atmadan önce bir kısmını yerler. Makbul olanı yaşınız kadar bakla tüketmektir, bir tane de fazladan yemektir. 35 yaşında iseniz 36 adet yemeniz gerekir. Çocuklar istedikleri kadar tüketebilirler. Bu baklalar daha sonra (veya önce) dört bir yana atılır. Pek çok yerde şeytan kılığına girmiş birisi bulunur, ve baklalar bu kişiye atılır. Ailelerde genellikle evin erkeği şeytan olur.

Bizim evde, Kaan bu işe dünden hazırdı, şeytan kılığına girdi.

Küçük “şeytan” hazır bekliyor. Bakla atılmaya başlanmış bile

Hemen pes etmiyor

Ama sonunda baklaya yeniliyor

Şeytan ve baklası

Bakla atarak şeytan kovulma faslı bittikten sonra aile bireyleri “enomaki” denilen özel bir sushi yemeği yerler. Kalın hazırlanmış bir “maki-zushi”dir bu. Yani kurutulmuş yosuna sarılmış sushi’dir. Enomaki yerken belli bir yöne bakmak, ve konuşmamak makbulmüş. Bakılacak yön her sene değişirmiş. Bu sene Güneydoğu’ya bakarak yedik Enomakilerimizi.

Setsubun 1300 yıllık bir gelenek. Tapınaklarda yapılınca festival havasına bürünüyor. Eskiden yeni yıl olarak kutlanırmış. Çin yeni yılı ile aynı döneme denk gelir. Bu sene Çin yeni yılı 10 Şubat’da başlıyor. İki sene önce 3 Şubat’da idi. Setsubun günü ile örtüştü.

Şeytan önde kaçıyor, bakla atarak kovalayan rahipler arkada (kaynak: Wikipedia)

Tapınaklarda Setsubu kutlaması (kaynak: http://www.thepunch.com.au). Bizim mesir şenliği gibi

Kış mevsiminin bitişi ve baharın  başlangıcı her kültürde benzer biçimde birbirine yakın tarihlerde kutlanıyor gibi. Japonların Setsubun’u eskiden yeni yıl olarak kabul edilirmiş. Şimdi Çin yeni yılı aynı tarihlere yakın zamanda yapılır. Bizim inanışlarımıza göre 2 hafta sonra 20 Şubat civarı 1. Cemre havaya düşer ve baharın ucu gözükür. Çin ve Japon inanışlarındaki bahar başlangıcı ile örtüşüyor. Bizdeki Bahar bayramı ve Nevruz 21 Mart’da. Bir de Hıdırellez var havalar iyice ısındıktan sonra 6 Mayıs’da. Japonlar’da o tarihde tatiledeler ve baharı kutlarlar.