Sözlüklerde yeni bir kelime, kalplerde yeni umut- Abenomiks Japonya’yı kurtarabilir mi?

by Erol Emed

• Kapak fotoğrafı 3 Ocak 2017 tarihinde foto linki ile beraber yenilenmiştir

Abenomiks=Abe Ekonomisi

Bir süredir Japon finans ve siyasi çevrelerinde bu kelime konuşuluyor. Liberal Demokrat Partisi (LDP) genel başkanı ve yeni başbakan Şinzo Abe’nin Japon ekonomisini canlandırmak için uygulamaya koyacağı politika, önlem, ve teşvikler topluluğuna verilen isim. Paketin amaçları şunlar:

– Deflasyonu (genel fiyat seviyelerinde düşüş) ve para darlığını durdurma, akabinde %2 enflasyon yaratma

– Japon Yen’ini zayıflatma

– Japon endüstrisini yeniden uluslararası piyasalarda rekabet edebilir seviyeye getirme

– Reel ekonomik büyüme sağlama

Bu amaçlara ulaşmak için paketin içinde şunların olacağı bekleniyor:

– Kamu, belediyeler, ve özel sektör harcamaları ile 200 milyar Doları aşabilecek bir ek bütçe

– Merkez Bankası’dan sınırsız ve neredeyse ölçüsüz para basma konusunda işbirliği

– Zordaki şirketlere yardım edebilecek mekanizmaların hayata geçirilmesi

Paketin içeriğinin Cuma günü (11 Ocak 2013) açıklanması, haftaya Salı günü (15 Ocak) de kanunlaşması bekleniyor.

Ek bütçede neler olacak?

Merkezi hükümetin çıkaracağı ek bütçenin 2008 yılındaki Lehman Şok’u ertesinde ekonomiye pompalanan 13.9 trilyon Yen kadar olabileceği yazılıyor.

Ek bütçe sosyal güvenlik fonlarına kaynak aktarımı, afet bölgelerinin yeniden inşaası, ARGE, enerji tasarrufu, ve çocuk yardımı gibi yerlerde kullanılacak.

Harcamaların yarısına yakın bir kısmı altyapı güçlendirme, yenileme inşaatlarına gidecek. Köprüler, yollar, tüneller depreme karşı takviye edilecek, bazıları yıkılıp yeniden yapılacak. Faaliyetler İnşaat Tahvil”leri ihraç ederek finanse edilecek.

Ancak Japonya’nın kamu mali durumu pek iyi değil. Borçları toplam milli hasılasının iki katından fazla. Dolayısı ile analistler yaygarayı basıyorlar. Japon maliyesini iflasa götürür bu, faizleri patlatabilir diye.

Analistlerin haklı olduğu yanlar var. Öte yandan Japonya’nın kamu maliyesinin giderek daralan ve bu yüzden vergi gelirlerini artıramayan bir ekonomide iyiye gidemeyeceği de başka bir gerçek.

Merkez bankası matbaalarına yüklenilecek

Bu Nisan’da Japon Merkez Bankası’da (BoJ) görev değişikliği geliyor.  Banka’nın hükümetin isteği doğrultusunda para basması ve piyasaya likiditeye boğması bekleniyor.

“Bunlar hiç görülmemiş biçimde matbaaları çalıştıracaklar ve enflasyon olana kadar da durmayacaklar” dedi Singapur’da fon yöneticisi olan bir tanıdığım.

BoJ 1990lı yıllarda da bilançosunu genişletmiş ama daha sonra yeniden daraltma yoluna gitmişti. Bugünkü deflasyon biraz da o politikanın ürünü.

Banka’nın karşılık için kabul ettiği varlıkların tanımını daha da geniş tutarak mevcut bilançosunu büyütmeyi gerçekleştirebilir.

Eğer harcamalar ve parasal genileme istikrarlı bir şekilde yapılırsa belki enflasyon bile olur.

Japon para birimi değer kaybetmeli

Ama şu andaki deflasyonun sebeplerinden biri piyasada talebe göre çok fazla mal olması. Bir başka deyişle parasal daralma kadar mal genişlemesi de fiyatlar üzerinde baskı yaratıyor.

Bu benim görüşüm. Japonya’ya yolunuz düşerse bir iki gün gezinin paranızı harcamak için ne kadar çok seçenek olduğunu hemen farkedersiniz.

Japon para birimi Ekim sonundan beri Dolara ve Euroya karşı %10 değer kaybetti. Piyasa yeni hükümetin gevşek politikasının para üzerindeki etkisini satın aldı.

Bir %10 daha değer kaybetmesi için ek bütçenin tamamlanması, yeni BoJ başkanının icraata başlaması gerekebilir.

Kalıcı bir devalüasyon enflasyon yaratabilen bir faktör bile olabilir.

Bir gözümüz yeni bütçede, bir gözümüz 20-21 Ocak’taki BoJ toplantısında olacak. Bir üçüncü görünmeyen göz de piyasaları kolaçan edecek.

Ekonomik kurtuluş savaşı

Japon şirketlerinin rekabet gücünü artırmak için Sony CEOsu gibi özel sektörün de 9 üye ile temsil edildiği bir Sanayii Rekabet Konseyinin kurulması başbakan Abe’nin planları arasında. Japonya “ekonomik kurtuluş savaşı” veriyor. Seferberlik ilan edildi gibi.