Osman’ımızı acımasız bir hastalık elimizden aldı

by Erol Emed

Doktoruna göre karnındaki tümör kötü huylu “çok melun ve berbat” bir kanserdi. “Inopt” (müdahele edilemez) duruma geldiği görülmüş, buna rağmen hastayı rahatlatmak ve tıkanma gibi komplikasonları önlemek için 6.5 saat süren bir “mücadele” ile alınmıştı. Fakat nüksetmiş, hızla büyüyerek yayılmıştı. Kurtuluşu yoktu.

Medikal onkologlar ise tanının baştan eksik yapıldığına, onkoloğun vermesi gereken kararları genel cerrahın verdiğine, doğru ilaç tedavisine erken başlansa sonucun farklı olabileceğine ve Osman’ın ömrünün uzayabileceğine dikkat çekiyorlar.

Bir uzman cerrah bu cins tümör görülen hastalar arasında ilaç tedavisi ile hayatlarına çok daha uzun süreler devam edebilenler olduğunu da doğruladı.

Tanının hatalı konduğu, patalojik sonuçların noksan alındığı, ve medikal onkoloğun devreye çok geç girdiğini araştırmalarımız sonucu bulduk. Dolaylı veya direkt bu gerçeği doktoru da kabul etti.

Osman cerrahi problemlerden kurtulamıyor, tümör kötü huylu çıkıyor

Osman’a 3 Eylül’den sonra 4 kez daha cerrahi müdahele yapıldı. İlk operasyonunun ardından sancıları dinmemiş, ateşi çıkmıştı. 7 Eylül günü öğle vakitlerinde havale de geçirdi.

O anı unutamıyorum. Bir yandan sancısı ile boğuşuyor bir yandan da yüksek ateş altında bunalıyordu. Soğuk suyla ıslatılmış bezleri alnına, koltuk altlarına, el ve ayak bileklerine sararak vücut ısısını düşürmeye çalışıyordum. Sonra birden bire yüzü sert bir şekilde iki yana sallanarak “N’oluyor ya, bu ne ya” demeye başladı. Bu hali bir dakika kadar sürdü. O süre çok uzun geldi.

Korkmuştum. Dinmeyen ağrıları ve yüksek ateşi genel durumunda bazı şeylerin iyi gitmediğini gösteriyordu. Ameliyatının üzerinden 4 gün geçmişti ama hala gaz çıkaramıyor, bağırsak fonksiyolarında düzelme gözlenmiyordu. O gün öyle geçti. 8 Eylül’de Osman acilen ikinci kez ameliyata alındı.

Kalın bağırsağında pıhtı atması sonucu kangren gelişmiş. Sağlam kısımları korumak için bir bölümünü kestiler. Nekroz tomografide görülememişti ama yerinde bir müdahele yapılmıştı.

Bu ameliyat sonrası vücuduna takılan drenler arttı. Bağırsağa gelen muhteviyat direkt dışarıya verilmeye başlandı. Bu tüpler ve torbalar Osman’ın moralini bozdu. “Sil baştan yaptık” diyordu. Doğruydu. Yeniden nekahat sürecinin başına dönmüştük.

Bu arada pataloji sonuçları da gelmişti. Tümör malign mezenkimal sarkoma-yüksek dereceli imiş. Cerrahi komplikasyonlardan “paçamızı kurtarmaya çalışıyoruz” diyen doktoru raporu verirken “Çok melun bir şeydir bu” diyordu. İki yıl içinde nükseder, en fazla 10 yılı varmış. Kemoterapi, ilaç tedeavisi falan da fayda vermezmiş.

Şaşırmış ve sarsılmıştık. Ölümcül bir kanser beklemiyorduk.

O günlerde Osman’ın doktoruna olan güvenimiz tamdı. Bu konudaki  tecrübesine atıfta bulunuyor yanılmasının mümkün olmadığını söylüyordu. Ama Osman kanser hastasıydı. Cerrahi müdahele öncesi ve sonrasında sürekli bir medikal onkoloji uzmanının kontrolü altında olması gerekiyordu. Nedense doktoru bu adımı atmamıştı. Hastane uzmanının Osman’ı gördüğünü söylüyordu ama bu tam olarak doğru değildi.

30 Ekim’deki son operasyonundan sonra kalan ömrünün aylar olduğu telaffuz edildi. Kasım ortalarında da doktoru”iki haftalık ömrü var” dedi.”Benim ölür dediğim hasta ölür” havasına bürünmüştü. Verdiği mesaj “Mucize beklemeyin, bundan kurtuluş yok” şeklindeydi.

Medikal onkologlar çok geç devreye giriyor

Son günleri yaklaşana kadar yattığı hastanenin medikal onkoloğu Osman’ı odasında ziyaret etmedi.

Onkolog ile ilk ciddi görüşmeyi ben 16 Kasım’da yaptım. Özel bir doktora Osman’ın epikrizini verdik. Dikkatlice inceledi. İlgisini çeken, önemli bulduğu noktaları yüksek sesle tekrar ediyor, kısa yorumlar yapıyordu.

“Rabdo yazmışlar rabdo değildir bu leiomyo sarkomdur…rabdomyo sarkom çocuklarda olur”,…, “beslenme bozukluğu var… antibiyotik ateşi bu, uzun süreli”.

Pataloji raporunda alt gruplarının tanımlanmadığını söyledi. Tümörün tam çeşidi bilinmiyordu. “Eğer gastrointestinal stromal tümör (GIST) ise…” diye başladığı cümlesinde ilaç tedavisinin mümkün olabileceğini söyledi. Ama hastayı görmediği, doktoru ile konuşmadığı için çok fazla bir şey söyleyemiyordu.

“Bir kişinin daha fikrini almak istiyoruz diye parçalarını (preparatları) alın, Hacettepe’ye götürün. Alt grubun tanımlanması için analiz isteyin”.

Tümorü kötüydü ve yayılıyordu ama belki bir ilacı olabilirdi.

Ertesi sabah Osman’ın yattığı hastanenin başkehim yardımcısı ile görüştüm ve preparatlarını istedim. Tanıyı okuruken bir ayrıntı hekimin dikkatini çekti. Pataloji raporunda alt grup tanılanmasının faydalı olacağı yazılıydı. Laboratuvarı arayarak neden önerdikleri bir incelemeyi yapmadıklarını sordu. Daha önce de olmuş bu, laboratuvar kendi tavsiye ettiği bir incelemeyi yapmamış. Nedeni belli değildi. Doktorunun mu istemesi lazım geliyordu? Bilemiyorum. Bildiğim, önemli bir detay iki aydır boşlanmıştı.Telefonda konuştuğü laboratuvar sorumlusuna “Bunu bir protokole bağlayalım bir daha olmasın” dedi.

Pazartesi ilk işim kesitleri laboratuvardan alıp Hacettepe’ye götürmek oldu. Salı günü Osman’ın Hacettepe Onkoloji’ye kaydedimiş, preparatları da pataloji laboratuvarına teslim edilmişti. Aynı gün Osman 80 gündür yattığı özel hastaneden eve çıkarıldı.

O günün akşamı Osman’ın doktoru ile stresli bir telefon konuşması yaptım. Medikal onkoloğumuz ile görüşmüştü.

“Nereden buldunuz bunu” diyerek insiyatif almamıza sitem etti. Kendisinin önereceği medikal onkologlar ile görüşmemizi tavsiye etti. Oysa onlarla da görüşmüştük. Sonuç aynıydı. Hepsi tümörün alt grubunun tanımlanması gerektiğini ve eğer GIST ise erken ilaç tedavisinin faydalı olacağı görüşündeydi.

Tahmin ettiğim gibi tümörün rabdo değil leiomyo sarkom olabileceğine dikkat çekmiş onkoloğumuz. Osman’ın hocası buna sinirlenmişti.  Lafin arasında “tamam belki ilk başta tanı yanlış konmuş olabilir, …, ama mühim değil, ondan sonra 16 farklı çeşidi çıktı bunun”…

Donmuş kalmıştım. Ağabeyimin hayatını teslim ettiğimiz, hem Osman’ın hem de bizim çok güvendiğimiz doktoru tanının yanlış konmuş olabileceğini söylüyor, ama bunu önemsemiyordu.

İki hafta ömrü kaldı derken kendi fikrini söylüyormuş. Tıbbi bir mesneti yokmuş. Ama bir ilaç tedavisine doktoru olarak onay vermeyeceğini söyledi.

Daha sonra Osman’ın aslında bir medikal onkolog tarafından görülmediğini de itiraf etti.

Ağabeyim kendisini görmeye gelen bir onkolog hatırlamıyordu. Doktoruna “Ne zaman gördü onkolog Osman’ı” diye sordum. Ameliyat sonrası yoğun bakımda görmüş.

Yoğun bakımdaki kendinde olmayan bir hastayı onkolog bir iki dakika görüp de ne anlayacak sorusuna cevap veremedi.

Doktoru hastaya sahip çıkmamış

Bir gün sonra, 21Kasım’da, İstanbul’a gittim ve iki medikal onkoloji uzmanı ile daha görüştüm. Birincisi, epikrizi okuduktan sonra  “doktoru hastaya sahip çıkmamış” dedi.

Nasıl olur hocam dedim. Osman’ın doktoru günde en az iki kere, bazı durumlarda üç kez yanına uğruyor, pansumanları ile bizzat kendisi ilgileniyor, genel durumunu çok yakın takip ediyor. Her telefonumuza çıkıyor. Böyle bir doktor nasıl hastasına sahip çıkmaz olurdu ki?

Bana şöyle cevap verdi: Ağabeyimin cerrahi problemleri hallolmamıştı. Hala açık bir yarası ve enfeksiyonu vardı. Ayrıca onkologlarla görüştürülmemişti. Bizim bu yöndeki girişimlerimiz küçümsenmişti. Bu iyi bir şey değildi. Osman önemli bir hastaydı. Bir değil üç-dört medikal onkolog ile istişare yapılması gerekirdi. Doktorunun bu şekilde yanına kimseyi yaklaştırmaması yanlıştı.

Öğleden sonra bir  medikal onkologla daha görüştüm. Benzer yönde fikir belirtti. Alt grup tanımlanması sonucu GIST çıkarsa ilaç tedavisine başlanabileceğini ekledi.

23 Kasım Cuma günü Hacettepe patalojiden sonuç çıktı. Osman’ın tümörü GIST idi ve Glivec adlı ilaç bu tümörün büyümesini durdurabilirdi. Hemen Ankara’daki onkoloğu ile görüştüm. Kendisi  ağabeyimi görmek için evine gitmiş ve genel durumunu gözlemlemişti.

Kanser hastası olan Osman’ı teşhis konduktan 85 gün sonra ilk kez bir medikal onkolog görüyordu.

26 Kasım Pazartesi sabahı saat 10:30’da halen Hacettepe Onkoloji’de görev yapan bir Prof. Dr. hoca ile de görüştük. Rapora göz atıp tanımlanan alt grup için Glivec tedavisinin mümkün olduğunu söyledi. Kötü bir durum içinde olabilecek en iyi sonuç çıkmıştı.

Aynı gün Osman kan almak için yeniden hastaneye yatırıldı. Öğlen saatlerinde doktoruna 5 ayrı medikal onkologdan aldığımız görüşleri ilettik. Hoca tamam dedi. Hastanenin onkoloğu ile şimdi konuşurum hatta kolundan bir kenara çekip Osman’ın yanına götürürüm durumunu görür tedaviye başlarız dedi.

Ve böylece hastahanenin onkoloğu ilk kez ağabeyimi odasında 26 Kasım günü öğleden sonra saat 3 civarı gördü. Glivec tedavisini onayladı.

28 Kasım günü öğleden sonra doktoru ağabeyimin eşine Osman’ın sindirim sistemi açık yaralı olduğundan ilacın bağırsaklar tarafından emilemeyebileceğinin söylemiş. Nazogastrik sonda ile dogrudan bağırsaklara vermeyi deneyecekmiş. Ama hoca pataloji raporuna güvenmiyor “Amerika’da üç ayrı laboratuvara göndersem üç ayrı sonuç çıkar” diye çabalarımızı küçümsüyormuş.

Osman daha sonra GATA’ya yatırıldı. Oradaki medikal onkoloji uzmanı tedavisini üstlendi ve çok yakından ilgilendi. Hastamızı gören 6. uzmandı bu. Ve aynı şeyi söylüyordu. “Bu tanı ilk baştan konmalıydı”.

90 günü aşkın bir süredir antibiyotiklerle, ateş düşürücülerle ve enfeksiyonlarla hırpalanan bedeni artık yorgun düşmüştü. 11 Aralık Salı günü saat 15:30 da son nefesini verdi.

Ameliyata gerek bile olmayabilirdi 

1 Eylül’de, yani ameliyatından iki gün önce Osman’a “nasıl hissediyorsun” diye sormuşum.

Cevap olarak “Paniğim biraz geçti. Bu ameliyatı olan bir çok kişi varmış” mesajını atmış.

“Ayrıca bir arkadaşım da (onun da muhteşem bir göbeği var) kendisinde de kitle olduğunu ama aldırmadığını söyledi” diye de eklemiş.

Operasyonunu izleyen günleri konuşarak, yaralarının iyileşmesini bekleyerek ve onu ayağa kaldıracak egzersizleri uygulayarak geçirdik. Her gün ne yaptığımızı not alıyordum. Mesela 6 Eylül (Perşembe) günü şunları yapmışız:

08:34- üfledi (solunum egzersizi)

09:04- üfledi

10:10- yürüdü

10:22- üfledi

14:50- yürüdü

14:55- üfledi

17:52- üfledi

17:55- yürüdü

19:50- yürüdü

20:40- yürüdü

22:50-23:10- yürüdü

böyle ertesi sabaha, ve sonrakine kadar gitmiş. O gün bir öncekine göre daha fazla hareket etmişti. 7 Eylül’de ise 6 Eylül’e nazaran aktivitesini artırmıştı.

9 Eylül Pazar günü, yani ikinci ameliyatından bir gün sonra:

14:35 üfledi

16:02 üfledi

16:15 yürüdü

16:35 üfledi

17:25 15cc su içti

17:25 üfledi

17:52 üfledi

18:05 yürüdü

18:22 15cc su içti

19:21 35cc su içti

19:30 üfledi

19:35 yürüdü

19:49 üfledi ve 35cc su içti

21:35 yürüdü

21:40 traş oldu

21:55 yürüdü ve hafif üfledi

22:20 çay içmeye başladı

24:00 yürüdü

24:15 üfledi

24:30 çay içiyor

04:00 yürüdü

Yürümesi bağırsaklarını çalıştırmak için, üfleme egzersileri akciğerleri için. Arada içmeye başladığı çaylar (sonrasında çorba ve meyva suları da geldi) bize sevinç kaynağı oluyordu. Umudumuzu artırıyordu.

Osman her ameliyattan sonra sabırla ve inatla mücadelesine sıfırdan başlıyor, hayata asılıyor, iyileceğine olan inancını ve doktoruna olan güvenini yitirmiyordu.

Genel cerrah olan doktoru ilgisini esirgemiyor, gidiş kötüye gidince radikal kararlar vererek yeni operasyonlar yapıyordu. Dördüncü operasyonunu hoca “artık tıp literatüründe bugüne kadar yapılmamış şeyleri deniyoruz” diye tanımlamıştı.

Görüştüğümüz altı uzmanın ortak yorumu ilaç tedavisine çok daha erkenden başlanması gerektiği yolundaydi. Hatta ameliyata gerek bile olmayabilirmiş.

Kaçınılmaz son

İlk gençliğimin geçtiği baba evindeki masamın üzerinde ağabeyimin kuşe kağıda basılmış dört vesikalık foto ebatlarında bir fotoğrafı var. Görene sıcaklık veren güzel yüzünü gösteren bir fotoğraf bu.

Ama ben gözlerimi kaçırıyorum ve bakmamaya çalışıyorum. Çünkü portresinin altındaki beyaz boşluğa siyah harfelerle yazılmış rakkamlar bizi alt-üst eden o felaketi yüzüme çarpıyor.

Osman Emed, 1958-2012.

“2012” sanki içine bir yaşam konmuş parantezlerin sağ tarafındaki ayraçlar  gibi o parantezi kapatarak Osman’ın artık “yok” olduğunu  ilan ediyor.

Bakışlarımı ayırıyorum. Görmezsem eğer bütün bunlar olmamış olur mu?

Annem “neden” diye soruyor. “Nereden buldu bu bizi?”

Neden böyle bir tümör Osman’da oluştu ve neden bu kadar hızla onu aramızdan aldı? Son soruya cevap olarak müdahele sürecinin hatalı ve eksik olduğuna ikna oldum. Kaçınılmaz sonuç belki değişmeyebilirdi ama aramızdan bu kadar çabuk ayrılmayabilirdi.

İlk sorunun cevabı içinse arayışlarımız devam edecek.

Osman