“Hiç bi sözlerini tutmadılar, hiç bi şey beceremediler, hiç bi şeye karar veremiyorlar. Başladıkları işleri de yarıda bıraktılar.”

İktidardaki Demokrat Parti’nin (DPJ) son üç yılki icraatını değerlendiren bir ev hanımı böyle diyor.

Piyasalar LDP-Yeni Komeito ittifakını satın almaya başladı bile

Yatırımcılar ise ilk baştan beri DPJ iktidarına güvenoyu vermediler. İktidara geldikleri günden bu yana borsa düşüşte.

Liberal Demokrat Parti yönetimde iken Japon hisse senetleri ABD hisseleri ile yakın bir seyir gösteriyordu.

Japon ve ABD hisseleri LDP döneminde beraber beraber hareket ediyorlar

Ama DPJ iktidara geldiği günden bu yana Japon Borsası düşüşte, ABD ise yükselme trendine devam etti.

Bu sıkı ilişki DPJ iktidara geldikten sonra tersine dönüyor.

Başbakan Noda’nın seçim kararını alacağı belli olduktan bu yana iyimser bir hava var. Tokyo hisse senedi borsası 1 Kasım’ki seviyesinin %5 üzerinde. Aynı dönemde ABD hisseleri %1.3 düştü. Japon Yeni ABD Doları karşısında % 10 geriledi.

Para biriminin değer kaybetmesi iş dünyası açısından olumlu bir gelişme. Uluslararası piyasada Japonya’nın rekabet gücünü artırıyor. Ama enerji ithalat maliyetini artıracağından kısa vadede enflasyona sebep olabilir, karları düşürebilir. Ayrıca ekonomik dengeleri daha da bozar.

16 Aralık’da yapılacak genel seçimlerde Japonya başbakanı Noda’nın işi zor

Nikkei gazetesi düzenli aralıklarla anket yaparak halkın nabzını tutar. Bugün yayınlanan en son durum şöyle: Ana muhalefetteki Liberal Demokrat Parti’ye (LDP) oy verecekler yüzde 30a yakın. Sonuçlar bu şekilde çıkarsa LDP mecliste tartışmasız bir çoğunluk elde eder ve Japonya, LDP – Komeito koalisyon günlerine geri döner. Bu ikilinin toplam sandalye sayısı 280 olur. Japon parlamentosuna 480 milletvekili seçiliyor.

Eski Tokyo belediye başkanı İşihara ile Osaka valisi Hashimoto’nun dönüşümlü parti başkanlığını yaptıkları Japon Diriliş Partisi anketlerde ikinci ve üçücü sırada gidip geliyor. DPJ’den daha fazla milletvekili çıkarabilir. İşihara aşırı milliyetçi görüşleri ile biliniyor.

İktidar partisi bu gidişle mevcut 230 sandalyesinin yarısından fazlasını kaybedecek.

Demokrat Parti iktidara geldiğinden beri hiç kimseye yaranamadı

DPJ 30 Ağustos 2009 genel seçimlerini açık farkla kazanmış ve 50 yıldır Japonya’yı yöneten Liberal Demokrat parti iktidarına son vermişti. Başbakanlığa Yukio Hatoyama geldi. Ama istikrar sağlanmadı. Birer yıl ara ile Naoto Kan ve  Yoshihiko Noda başbakan oldular.

Japonya başbakanı Noda (foto: Asia Daily Wire)

Halk refah devleti ve halkçı uygulamalar, daha az skandallar bekliyordu.  Ama DPJ bocaladı. Mart 2011 depremi sonrası hızlı bir şekilde yıkılan bölgelerin inşaasına girişemedi. Bu iş için ayrılan bütçenin harcanamadığı veya alakasız yerlerde kullanıldığı basın tarafından ortaya çıkarıldı. Otoyollardaki fiyat indirimi, çocuk yardımı gibi halkçı politikalarını yarı yolda kesti. Halkçı ve solcu bir parti imajina karşın skandallar oldu.

Dış politikada da bocaladılar. Çin ile aralarındaki adalar sorununa yaklaşımları hayal krıklığı yarattı. Politika boşluğundan yararlanan Çin Japonya’yı köşeye sıkıştırdı. Kore ile ilişkilerde de benzer bir durum var. Ülkedeki ABD üslerinin başka yere nakledilmesi gibi kritik konulardaki hedeflerini tutturamadılar, tam aksine vaatlerini yutmak zorunda kaldılar.

İş dünyası da memnun değil. Ekonomik politikaları ümit vermedi. Sürekli değer kazanan Japon Yeni ihracatı baltaladı. Hükümet ülke genelindeki deflasyona son vermek konusunda bir strateji geliştiremedi. Ayrıca bankalara ve genelde iş dünyasına karşı husumet içeren eylem ve söylemlerde bulundu. Mesela Tokyo Elektrik İdaresi borçlarını ödeme konusunda zora girince Devlet Bakanlığı yapan Edano bankalardan bu şirketin zararlarına ortak olmalarını istemişti. Tepki çekti.

Enerji politikası konusunda tatmin edici bir tutum sergileyemedi. 54 nükleer reaktörün 48i durduruldu, iki tanesi çalışıyor. 2030lu yıllarda nükleer enerjisiz bir Japonya olacak diyorlar ama bu konuda kesin bir tutum almadılar. Nükleersiz bir Japonya’nın cari açık gibi temel iktisadi dengelerini bozmadan enerji ihtiyacını nasıl karşılayacak sorusuna bildiğim kadarı ile tatmin edici bir cevapları yok.

LDP genel başkanı Abe. Başbakanlığın en güçlü adayı (foto: Reuters/internet)

Yeni bir “Japon Rönesansı” olur mu?

Nikkei Araştırma Enstitüsinden Masataka Maeda bu olumsuz koşullarda bile bir çok Japon şirketinin bu yıl rekor karlar açıklayacağının altını çiziyor. Politik belirsizliklere ve ekonomik olumsuzluklara rağmen iyi yönetilen şirketler her sene rekora koşuyor.

“Her şirket bir Sony, Panasonic veya Sharp gibi kötü değil. Japonya’da başarılı işler yapıp iyi sonuç alan firmalar da var” diyor Maeda.

Ama borsadaki hisselerinin değeri düşük. Bu noktada ilginç bir gözlemini paylaşıyor bizimle Maeda. “Bu yıl” diyor, “en iyi hisse senedi getirisini menkul değerler sektörü verdi”. Yüzde 48 artmış. 26 yıldan beri olmayan bir durummuş bu. En son 1986 yılında gözlemlenmiş. Yani Japon hisselerinin üçe katlandığı beş yılın öncesinde.

16 Aralık seçimleri yeniden Japonya’yı cazip hale getirecek katalist olur mu? Yoksa Japonya hayal kırıklığı yaratmaya devam mı edecek? Göreceğiz.

Bu yazıyı beğendiyseniz şunları da okuyun

Şintaro İşihara’nın politikaya dönmesi

DPJ skandalları, Japon ihracatı, Çin

Ayrıca internette bir link

Not:

Liberal Demokrat Parti, kısaca LDP, İngilizcesi Liberal Democrat Party, Japoncası 自民党 (jimitoo okunur)

Demokrat Parti, kısaca DPJ, İngilizcesi Democratic Party of Japan, Japoncası民主党 (minshutoo okunur)

Japon Diriliş Partisi, İngilizcesi Japan Restoration Party, Japoncası 日本維新の会 (nihon ishin no kai okunur)