Fitch Türkiye’nin notunu yükseltti, peki dolarlar ne zaman gelecek?

by Erol Emed

Ülke olarak 18 yıdan sonra ilk kez yatırım yapılabilir statüsü kazandık. Hayırlı uğurlu olsun.

Uluslararası kredi dereceneldirme kuruluşu Fitch döviz bazında ihraç edilen uzun vadeli hazine bonolarının derecesini BB+ dan BBB- ye bir kademe yükseltti. TL bonoları iki kademe atlayarak BBB oldu.

Fitch Türkiye’nin notunu neden yükseltti ?— >Fitch videosu burada tıklayın<– (ingilizcedir)

Fitch ile röportajı izlemek ve diğer piyasalarla ilgisi için –>burayı tıklayın<–  (ingilizcedir)

Türkiye’nin son 10 hatta 15 yılda gösterdiği ekonomik ve sosyal performansı göz önüne alındığında yatırım yapılabilir ülke statüsünü çoktan hakketmiştik. Derecelendirme kuruluşlarının ideolojik tavır alma diye de yorumlanabilecek tutumlarından dolayı geç kalmış bir karar bu.

Türkiye’ye yatırımlar olumlu etkilenir

Kredi notunun yükseltilmesi Türkiye’yi olumlu etkiler. Ama hemen milyarlarca dolarlık fonlar akmaz. Fitch haberi açıklandıktan sonra Türk hisse senetlerinde hafif bir düşüş gözlendi . Not artışı bir süredir bekleniyordu. Bu olumlu beklentiler fiyat artışı olarak menkul kıymet değerlerine yansımıştı. Karar alınmadan önce ISE 100 endeksi Pazartesi gününü son iki yılın en yüksek düzeyinden (72039.69) kapamıştı.

Bu noktadan sonra Fitch bağlantılı hisse senedi fiyatl artışı pek olmaz, aksine satış gelme olasılığı bir süre devam eder.

Kredi notumuzdaki iyileşmenin kısa vadede para girişi gibi tahmin edilmesi güç piyasa hareketlerine olan etkisinden çok orta vadede ne tür gelişmelere sebep olacağını düşünelim. Türkiye ekonomisi hakkındaki pozitif bir gelişme ve değerlemeden bahsetme fırsatını sağlar.  Türkiye’ye olan ilgi arttıkça Moody’s ve S&P üzerindeki baskı artacaktır. Bu derecelendirme kuruluşları da bir süre sonra not artırımına gidebilirler. Böylece piyasalardaki iyi beklenti etkisi devam edebilir. Önümüzdeki 6 ay içinde kritik bir gelişme olmadığı takdirde kredi notundaki iyileşmenin devam etmesini beklemek normaldir.

Ayrıca direk yatırım yapan veya yapmayı düşünen şirketler için ilave bir gerekçe olur.

Ama uluslararası emeklilik fonlarından hemen para akışı beklenmemeli.

Dev fonlar için derecelendirme kadar endeksler de önemli

Emeklilik fonları gibi kurumsal yatırımcılar hisse senedi yatırım kararlarını kredi notuna göre vermez. En önemli kriter varlıkların tahvil, mevduat, VDMK, hisse senedi gibi değişik menkul kıymet sınıfları veya gayri menkuller arasında nasıl (hangi oranlara göre) dağıtılacağı, ve her menkul kıymet sınıfının ne tür bir endeks ile temsil edileceğidir.

Türkiye’nin finansal dünyadaki yeri (gelişmiş piyasa-gelişmekte olan piyasa), endekslerdeki aritmetik ağırlığı, ve diğer bir sürü faktör yatırım kararlarını etkiler. Ayrıca kredi notları tahvil yatırımlarına veriliyor. Hisse senedi yatırımları farklı.

Bahtsız bir bedevinin çölde şaşkın gezerken kutup ayısı görme olasılığı ne kadar az ise, bir emeklilik fonunun yatırım kararlarını alırken sadece kredi notuna bakma olasılığı o kadar düşüktür.

Örnek olarak ABD Kaliforniya Eyaleti Kamu Çalışanları Emeklilik Sistemi (CALPERS)’in yatırım politikalarına bakalım. Bu fonun Türkiye’ye yatırım yapıp yapmadığını bilmiyorum. Ama faaliyet bilgileri halka açık, internet üzerinden erişilebilir.  Yatırım politikaları konusunda bir fikir edinmek mümkün.

Fonun büyüklüğü 243.2 milyar ABD Doları. Hisse senetlerine ayrılan miktar bu toplamın %63ü yani 152 milyar Dolar. Borsalarda işlem gören hisselere yapılan yatırımlar 119.4 milyar Dolar. Bu yatırımlar FTSE All World Endeksi baz alınarak yapılıyor.

Türkiye’ye yatırım yapılabilir ülke ama miktar düşük

CALPERS’in 2011 faaliyet raporuna göre uluslararası hisse senedi piyasalarında yapılan yatırımların toplam değeri 64.3 milyar Dolar. Gene aynı rapora göre bu fon Türkiye’yi 100 milyon Dolar ile 300 milyon Dolar arası yatırım yapılabilir ülkeler sınıfına koymuş. Avusturya, İrlanda, Malezya, Yeni Zellanda, Peru, Portekiz, Tayland ile aynı guruptayız.

Bu sınıfladırmaya göre eger bu emeklilik fonu Türkiye’ye yatırım yapmaya karar verirse en az 100 en çok 300 milyon dolar ayıracak. Yüzdeye vurursak toplam hisse senedi yatırımları içinde azami %0.25lik bir orandan bahsediyoruz (onbinde 25). Toplam fon içindeki payı ise onbinde 12.

Fasulyeden yani.

Daha aşağıda en fazla 100  milyon Dolar yatırım yapılabilir ülkeler var. Şili, Kolombia, Çek Cumhuriyeti, Mısır, Macaristan, Yunanistan, Pakistan ve Filipinler bu gurupta.

Türkiye’nin üzerinde üç gurup daha var. 300 ila 500 milyon yatırım yapılabilir ülkeler. Bu grupta Belçika, İsrail, Polonya, Endonezya, Norveç, ve Rusya var.

Daha sonra 500 milyon ila 1 milyar Dolar arası yatırım yapılabilir devletler geliyor. Bunlar Çin, Danimarka, Finlandiya, Hindistan, Meksika, Singapur, Güney Afrika, ve Tayvan.

En son olarak da 1 milyar Dolar üzeri yatırım yapılabilenler var. Bu elit grupta da Avusturalya, Brezilya, Kanada, Fransa, Almanya, Hong Kong, İtalya, Japonya, Kore, Hollanda, İspanya, İsveç, İsviçre ve İngiltere bulunuyor.

Tüm emeklilik fonları bu örneğe göre yatırım yapmaz ama kullandıkları mantık ve uyguladıkları yöntem aşağı yukarı aynıdır. Türkiye önce bir sınıf içinde kategorize edilir, daha sonra da asgari ve azami yatırım miktarlarına karar verilir. Bu kurallar da sık sık değişmez.

Fitch sınıf atlamak için ilk adım

Fitch olumlu bir gelişmedir ama tek başına yetmez. Sınıf atlamak, en az 300 milyon dolarlık yatırım yapılacak ülke statüsüne kavuşmak için daha yol var. Kredi notu artışı borçlanma faizlerini olumlu etkiler, TL’nin de değer kazanmasına neden olabilir. Hisse senedi ve direk yatırımlara olan pozitif etkisinin hissedilebilmesi için zaman geçmesi ve diğer faktörler ile birleşmesi gerek.

İç politka malzemesi

Kredi notumuzun yükseltimesi iç politika malzemesi oldu. Türkçe’mizin lastik gibi her yöne çekilebilir özelliğine bir örnek olarak gazeteler, “Fiç” olarak okunan Fitch’in dilimizdeki bir argo kelime ile olan ses uyumuna gönderme ile “Bu sefer ‘Fitch’ lik yapmadı’ diye manşet attı. Hatırlanacağı üzere Fitch önceden Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan’ı kızdırmış ve “Fitch yine Fitch’liğini yapmış’ sözlerini söyletmişti.

Ayrıca sayın başbakanımız ana muhalefet partisi liderine yüklenirken Fitch’in kredi notu artırmasının yurtdışında Türkiye’ye yönelik bir güvenoyu olduğunu ima ederek yabancıların görüp de beğendiği olumlu tabloları göremeyen sayın ana muhalefet partisi genel başkanını “çöldeki bahtsız bedevi” ye benzetti. Buna karşılık veren sayın ana muhalefet partisi genel başkanının da sayın başbakana aynaya bakmasını tavsiye edip çölde gezen kutup ayılarına dikkat et diye seslendi.

Not artışı edebiyatı spekülasyonları bir süre daha devam eder. Darısı Moody’s ile S&P’nin başına.