Tayland’ı sel aldı Japonya battı

by Erol Emed

• Kara bahtlı Japonya, depremden kaçarken yağmura tutuldu
• Tayland son yarım yüzyılın en büyük doğa afeti ile karşı karşıya
• Japonya bunun da altından kalkar

Japonlar bir felaketten kaçarken diğerine yakalanıyorlar. 11 Mart’da korkunç bir deprem yaşamışlardı. Fabrikaları, şehirleri, limanları yerle bir olmuştu. Bundan ders alıp üretimi yurt dışına da çıkaralım dediler, Tayland’da büyük yatırımlarla fabrikalar kurdular ama bu kez de orayı yüzyılda bir gelen bir sel felaketi vurdu. Tüm Japon fabrikaları sular altında kaldı.

Bu konunda kısa bir program yaptım televizyonda – 12 Ekim’de. Buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.

Sanki birileri efsunladı Japonya’yı

Japonya’ya sanki birileri büyü yaptı. İnsanın içini ferahlatan haberler gelmiyor bir türlü. Deyim yerinde ise yamuldukça yamuluyorlar

Memleket 11 Mart’da tarihinin en büyük deprem faciasını yaşamıştı. Topraklarının bir kısmı 4-5 metre çöktü deniz seviyesinin altına girdi, battı. Tsunamiler kıyılarını sildi süpürdü. 20,000 vatandaşı hayatını kaybetti. Yüzbinlercesi evsiz, yurtsuz kaldı. Yaklaşık 500 milyar dolarlık zarar çıkabilir deniyor.

Depremin ardından öyle bir bir nükleer facia vurdu ki Fukuşima’yı, etkisi yüzyıllar sürecek. Tarım ve yerleşim bölgeleri radyoaktif zehirlanmeden kullanılamaz duruma geldi. Dev sanayisi topalladı.

Buna rağmen, insan üstü çaba gösterdiler, çalışıp yaralarını sardılar, fabrikalarını onardılar ve ayağa kalktılar. Ama bu kez de global mali kriz Avrupa’yı, ABD’yi etkisi altına aldı. Japonya bu pazarlara mal sattığı için gene sarsıldı. Üstüne üstlük para birimi (Yen) değerlendi ve sanayisinin rekabet gücünü vurdu. Borsası tepetaklak oldu.

Zaten Japon borsası iyi haber olsa da düşüyor, kötü haber olsa da düşüyor. Sadece, iyi haber olunca biraz daha az düşüyor.

Tam bu krizin etkileri de geçmek üzere iken bu kez alakasız gibi görünen bir yerdeki doğal afet vurdu.

Bugünlerde de Japon şirketlerinin yurt dışındaki önemli üretim merkezlerinden biri olan Tayland’da son yarım yüzyılın en şiddetli yağmurları kaydediliyor . Ülkenin sanayi bölgeleri sular seller altında kaldı. Japon fabrikalarını da sular bastı, üretim en az bir ay için durdu.

Depremden kaçalım derken Tayland’da yağmura tutuldular. Yağmurdan kaçmak isteseler bu kara “baht” onlarda olduğu sürece başka bir yerlerde doluya tutulmaktak kurtulamazlar.

Japonların “güneş” tanrısı sürekli sınıyor sanki kullarının sabır, dirayet, ve metanetini

Geçenlerde bir taksiye binmiştim İstanbul’da, söz döndü dolaştı Mısır’a geldi, karışıklıklara falan. Şöförümüz anında tahlilini koydu. Abi dedi Mısır adam olmaz, başı dertten kurtulmaz. Neden dedim. Firavunlar dedi, onlara tapmanın cezasını ödüyorlar. Böylece Mısır’daki sosyo-politik olayları metafiziki analiz ile 4000 yıl önceki firavunlara bağlayıp nedenlerini anlamış olduk. E, bu kara baht veya “ceza” binlerce yıldır bitmediğine göre kolay kolay durulmaz. Boşu boşuna çözüm aramanın analiz yapmanın getirisi yok.

Herhalde Japonya için de benzer tahlil yapanlar vardır. Puta tapmanın cezasını ödüyorlar falan diye. Japon imparatoru’da bir çeşit firavun çünkü (“Ra” Firavunlar döneminde en önemli tanrıdır, güneşi temsil eder. Japon imparatoru’nun da güneşin oğlu olduğuna inanılır).

Hemen bir parantez açıyorum. İkinci Dünya Savaşı’nın sonları yaklaşırken ve Japonya Pasifikte mevzi kaybederken Japon militarist ve sanayici elitleri güneşten geldiklerine ve üstün ırk olduklarına öylesine inanmışlardı ki ne pahasına olursa olsun savaşmayı sürdürdüler. Güneş nasıl yenilebilirdi ki? En sonunda güneş kadar güçlü bir bomba, atom bombası, ilk defa Japonlar üzerinde denendi ve tahribat gücü İmparatoru teslim olmaya zorladı. Güneş kadar güçlü bir rakiple mücadele ediyorlardı.

Tayland’da yüzyılın yağmurları yağıyor

Gelen haberler ülkenin sanayi bölgelerinin, büyük şehirlerinin yoğun yağışların yol açtığı seller sonucu sular altında kaldığı yolunda. Başkent Bangkok’da sel tehdidi altında. Fabrikalar durunca gene global tedarik kanallarında aksamalar olacak, bazı mallar (mesela bilgisayarlarda kullanılan HDD’ler) stok baskısı altına girecek.

Yağmurlar pirinç hasatını da etkiliyor doğal olarak. Tayland önemli bir pirinç üreticisi ve hasat zamanı pek çok ürün mundar olabilir, silolarda çürüyebilir ve uluslararası pirinç fiyatlarını zıplatabilir. Aynı durum kauçuk için de geçerli.

Sellere bağlı can ve mal kaybının yarattığı acı ve zararı da unutmayalım. Ayrıca bu ülkenin önemli turistik ve kültürel varlıkları da sellerden etikendi. Aşağıdaki linke tıklayıp bir örneğe ulaşabilirsiniz.

Ekonomik ve sosyo-politik sorunların ağırlığı altında ezilen Japonya

Japon ekonomisi uzun vadeli yapısal bir daralmanın baskısı altında. Özel sektör ve kamu böyle bir küçülmenin getireceği olumsuz etkileri nötralize etmek için gerekli yaratıcılığı gösterecek liderlerden ve vizyondan mahrum. Tam tersine süreci daha da kötüleştiren politikalar üretiyor, kararlar alıyor.

Mesela, ülkedeki mali sermaye birikimine büyük tahribat yapan hisse senedi borsalarındaki düşüşler, şirket birleşme ve satın almaları kolaylıkla yapılabilse idi bu derecede büyük miktarlarda olmayabilirlerdi. Oysa, aşağı yukarı bütün Japon şirketleri yabancılar tarafından satın alınmalarını olanaksız kılan bazı önlemler aldılar. Hissedarlarını değil kendilerini düşündüler. Küçük olsun da benim olsun dediler.

Sonuçta bugün neredeyse sektöründe liderlik yapabilecek Japon şirketi kalmadı. Örneğin bir zamanların devi Sony güdükleşti, Kore’li, Taiwan’lı rakiplerinin çok gerisine düştü.

Siyaset ve dış politika cephesinde de durum aynı. Japonya bölgesinde Çin hegamonyasına girmek zorunda ama farkında değil. Amerika ve Çin arasında kalmış neredeyse hiç bir söz hakkı yokmuş gibi. Türkiye’nin eski haline benziyor. Sanki fasulyeden oyuncu. Geçen yıl Mayıs ayında topraklarındaki ABD üslerini çıkarmaya kalkıp da biraz sesini yükseltince Kuzey Kore ile bir kriz çıktı, bir iki füze fırlatıldı konu anında rafa kalktı.

Sonuçta gene olan fedakar Japon işçisine, çalışanına olacak. Onlar fazla mesai yapacaklar, uyumayacaklar, az ücretle çalışmaya razı olacaklar, emeklilik hakları belki de gasp edilecek ve ancak öyle ülke yeniden raya oturacak.